Dla kogo i po co probiotyki?

Probiotyk, to preparat zawierający w swoim składzie bakterie probiotyczne, tj. korzystne z punktu widzenia naszego zdrowia mikroorganizmy osiedlające się głównie w jelitach. Odpowiadają one za szereg procesów zachodzących w naszym organizmie. Bakterie te są odpowiedzialne między innymi za odporność całego organizmu, co za tym idzie także za występowanie, bądź nie występowanie stanów zapalnych. „Dobre bakterie” konkuruą ze „złymi”,wytwarzającymi toksyny. Dodatkowo bakterie jelitowe regulują poziom neuroprzekaźników, a część z nich uczestniczy w wytwarzaniu kluczowych dla ludzkiego zdrowia witamin . Już dawno zbadano, że istnieje komunikacja pomiędzy jelitami, a mózgiem, w której komórki układu nerwowego jelit przekazują sygnał do mózgu. Ponadto, aż do 80% serotoniny wytwarzane jest w jelitach (niektóre źródła podają 90%), a więc prawidłowa flora bakteryjna warunkuje w dużym stopniu także nasze samopoczucie psychiczne. Nie sposób opisać wszelkich właściwości probiotyków. W tym artykule skupimy się jednak na podstawowych funkcjach tego typu preparatów.

Dla kogo zatem wskazane będzie zażywanie probiotyków? Na pewno dla tej grupy osób, które mogą na tym najwięcej skorzystać, a więc dla chorych na wszelkiego rodzaju dolegliwości związane z układem trawiennym, zarówno te przejściowe, jak i przewlekłe (zespół jelita drażliwego/IBS, choroba Leśniewskiego Crohna, nieswoiste zapalenie jelit itd.). Można pokusić się o stwierdzenie, że będzie to również przydatny środek dla osób uprawiających dodatkową aktywność, stosujących różnego rodzaju diety/suplementy/środki oraz prowadzących dość intensywny/stresowy tryb życia, który wywołuje zaburzenia w mikroflorze jelitowej.

Probiotyki dla dzieci

Wiele ludzi nadal sądzi, że probiotyki są odpowiednie jedynie dla dzieci, a wynika to głównie z faktu, że mnóstwo z tych produktów w swojej nazwie marketingowej zwiera informację o przeznaczeniu dla naszych podopiecznych (baby/junior itp.). Na dodatek zazwyczaj przepisywane są one przez pediatrów, jako osłona przed niekorzystnym, bakteriobójczym działaniem antybiotyków, ponieważ antybiotyk redukuje zarówno patogeny, jak i bakterie pozytywnie służące naszemu zdrowiu.

W przypadku dorosłych sprawa bywa często bagatelizowana, a sami pacjenci pomijają zakup probiotyku, jednocześnie wyniszczając „dobre” bakterie, co na przestrzeni lat może odbić się bardzo niekorzystnie na zdrowiu. Oczywiście podział probiotyków na te dla nieletnich i dorosłych ma swoje uzasadnienie, ponieważ inne dawki będzie potrzebował 5-latek, a inne 25-latek. Ważnym elementem w tej całej układance są także rodzaje szczepów bakterii, ale szczegółowe omówienie ich podziału i działania wymaga odrębnej pracy na ten temat.

Probiotyk na jelita i nie tylko

Nie ulega wątpliwości fakt, że probiotyki zostały stworzone głównie z myślą o układzie trawiennym, a przede wszystkim jelitach, jednak należy tutaj zaznaczyć jak istotny wpływ mają one na całokształt funkcjonowania organizmu. Wynika to z prostej przyczyny – jak już zostało wspomniane na samym początku, zdrowe jelita warunkują zdrowe ciało i umysł. Jest to stwierdzenie bardzo ogólne, aczkolwiek jak najbardziej prawdziwe. Wiele chronicznych, przewlekłych chorób spowodowanych jest nieprawidłową mikroflorą w naszym przewodzie pokarmowym, tj dysbiozą. Objawy takie jak częste przeziębienia, bóle stawów, ogólne obniżenie nastroju, depresja, przewlekłe stany zapalne w organizmie, alergie, astma, cukrzyca typu 2, otyłość, choroby autoimmunologiczne itp. są często skutkiem istniejącej od jakiegoś czasu dysbiozy.

Niejednokrotnie, uregulowanie flory bakteryjnej w jelitach spowoduje zmniejszenie, bądź całkowite wyeliminowanie niepożądanych stanów patologicznych wewnątrz ustroju. Zatem analogicznie do wymienionych wyżej objawów, powinien poprawi

się ogólny stan zdrowia danej osoby, a utrzymujące się do tej pory choroby również powinny przestać dawać o sobie znać w takim stopniu jak przed rozpoczęciem kuracji probiotykowej. Należy jednak pamiętać, że w znacznej większości przypadków leczenie nieprawidłowej flory bakteryjnej nie powinno być dokonywane na własną rękę, poza tym, paradoksalnie, często poza indywidualnie dobranymi szczepami bakterii probiotycznych, konieczna może okazać się terapia antybiotykiem, bądź innymi lekami, które pomogą w eliminacji istniejącego już, ewentualnego nadmiaru szkodliwych dla zdrowia drobnoustrojów („złych bakterii”).

Probiotyki leki i probiotyki suplementy

Kupując probiotyk, do wyboru mamy produkty o statusie leku, oraz te zaliczane prawnie do kategorii „żywność”, czyli suplementy. Bezsprzecznie, przewagę mają tutaj probiotyki – leki, w przypadku których mamy gwarancję, że w produkcie zawarta jest podana na ulotce ilość bakterii, oraz dokładnie wyszczególnione szczepy tychże mikroorganizmów. Dodatkowo lek probiotyczny ma udokumentowane i potwierdzone badaniami działanie lecznicze oraz powinien być ogólnodostępny w każdej aptece na terenie UE.

Tego wszystkiego nie można powiedzie o probiotykach, będących suplementami, gdyż nie dają one takich samych gwarancji jak w przypadku leków. Niemniej jednak na rynku suplementacyjnym istnieją producenci, którzy przykładają się do jakości swoich produktów i bez większego trudu znajdziemy w tej kategorii probiotyki, które nie odstępują swoją jakością od wielu leków probiotycznych.

Probiotyki dla sportowców?

Istnieje wiele czynników powodujących zaburzenia flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, takich jak: używki, nieprawidłowa dieta, alkohol, stres, ale mało osób zdaje sobie sprawę z tego, że sport i dodatkowa aktywność, również w mniejszym, bądź większym stopniu wpływa na bakteryjny ekosystem w jelitach. Większość przeprowadzonych do tej pory badań udowadnia, że umiarkowany, tj. dostosowany do możliwości ćwiczącej osoby trening, wraz z urozmaiconą – zdrową dietą, sprzyja namnażaniu się bakterii probiotycznych i tym samym wpływa korzystnie na mikroflorę jelitową. Jednak dosyć często osoby uprawiające rózne dyscypliny (zazwyczaj niezawodowo) nie trenują w sposób dla nich optymalny, nie wspominając już o niewłaściwym odżywianiu i nadmiarze szkodliwej chemii w codziennym jadłospisie. Osoby wykonujące treningi z dużą objętością oraz intensywnością, innymi słowy – ćwiczące zbyt intensywnie wywołują za duży stres dla organizmu, doprowadzając do dysbiozy w nim. Tak naprawdę, nawet gdy przyjmie się, że wszystko, od treningu, przez dietę, na suplementacji kończąc, dopięte jest na ostatni guzik, to mogą pojawić się niektóre czynniki zaburzające jelitowy ekosystem. Wspomaganie się przez sportowców probiotykami, ma więc swoje uzasadnienie.

O czym należy także pamiętać, to fakt, że w zależności od danej jednostki chorobowej dobiera się poszczególne szczepy bakterii i tak jest również w przypadku sportowców. Na rynku funkcjonuje cała gama probiotyków z przeznaczeniem dla ludzi uprawiających sport. Mowa tu natomiast głównie o suplementach. Niemniej jednak, uprawiając regularnie sport, z biegiem czasu naraża się swój organizm na przeciążenia, ponadto często stosowane są różne, wielokrotnie bardzo wymyślne diety, co sumarycznie może przełożyć się na zaburzenia flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym. Jeśli już zamierzamy dokonać zakupu na własną rękę, warto doczytać, które szczepy bakterii będą pomocne dla indywidualnego przypadku oraz sprawdzić na produkcie, czy są one szczegółowo opisane/wymienione. Preparaty dla sportowców zawierają najczęściej kilka szczepów bakterii, mających na celu usprawnić procesy trawienne oraz wspomóc układ immunologiczny.

Rodzaje probiotyków (podstawowe szczepy bakterii)

Bakterie o probiotycznym działaniu, to przede wszystkim te produkujące kwas mlekowy, tj. Lactobacillus oraz Bifidobacterium:

• Lactobaaciullus rhamnosus (Lactobacillus GG) – jeden z najefektywniejszych i najbardziej popularnych szczepów bakterii, stosowany przeważnie w celu zwalczania biegunek

• Lactobacillus reuteri

• Bifidobacterium animalis subsp. lactis

Ponadto istnieją także drobnoustroje probiotyczne, które zalicza się do grupy tzw. drożdżaków:

• Sacharomyces boulardi

Mając na uwadze wszystkie wspomniane wcześniej aspekty dotyczące stosowania probiotyków, warto uwzględnić je jako przydatny dodatek do naszego zdrowia, szczególnie jeśli znajdujemy się w gronie osób szczególnie aktywnych oraz prowadzących stresowy tryb życia.