Czym są witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (liposomalne)?

Czym są witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (liposomalne)?

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, to dokłanie cztery organiczne związki chemiczne, niezbędne dla funkcjonowania organizmu człowieka, tym samym mające status witamin: A, D, E oraz K. Regulują ogromną ilość procesów w naszym organiźmie i wpływają znacznie na codzienne samopoczucie oraz ogólny stan zdrowia, między innymi poprzez silny wpływ na układ odpornościowy. Należą one do witamin, które są kumulowane/odkładane w naszym ustroju przeważnie w tkance tłuszczowej i wątrobie. Dość dodać, iż sama witamina D dociera do receptorów wielu tkanek w naszym ciele i odpowiada za transkrypcję ponad 200 genów, bez witaminy A nie będziemy mogli cieszyć się zdrowym wzrokiem, niedobór witaminy E przyczyni się do problemów z płodnością, a niedostateczny poziom witaminy K2 spowoduje odwapnianie się kości. Każda z tych witamin uzupełnia działanie drugiej i nie może korzystnie wpływać na ludzki organizm bez obecności swoich "kolegów".

Gdzie znajdziemy witaminy rozpuszczalne w tłuszczach?

Skąd zatem pozyskać odpowienią ilość tychże mikroelementów? Jak zapewne nietrudno się domyślić, substancje, które są rozpuszczalne w tłuszczach będą występowały w źródłach, które są w owy tłuszcz bogate. Witaminy A+D+E+K znajdziemy zatem we wszelkiego rodzaju tłustych rybach, mięsach, podrobach (np. wątróbka), przetworach mlecznych takich jak masło bądź ser żółty, a także w mniejszym stopniu, w olejach roślinnych, migdałach oraz orzechach. Poniżej postaraliśmy się opisać poszczególne funkcje każdej z omawianych witamin.

Co to jest Witamina A?

Witamina A, występująca pod postacią kilku związków tj. retinol, czy beta-karoten, jest jendą z najwcześniej opracowanych naukowo witamin, dzięki czemu udało się dokładnie zbadać jej działanie i funkcje, które pełni w ludzkim organizmie. Podobnie jak reszta witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zaliczana jest do grupy silnych przeciwutleniaczy, a jej zawartość w pożywieniu podaje się w j.m (jednostkach międzynarodowych).

Witamina A: jakie pełni funkcje?

Odpowiada ona między innymi za sprawność wzrokową, wspiera wzrost oraz rozwój komórek, hamuje procesy nowotworowe, a także przedziwdziała różnego rodzaju infekcjom, szczególnie w przypadku układu oddechowego - chroniąc jego nabłonek. Warto zaznaczyć, że wirusy, bakterie i grzyby rozwijają się o wiele trudniej, gdy w organiźmie znajdują się odpowiednie pokłady witaminy A. Również chcąc zadbać o swoją urodę, nie powinno się bagatelizować roli retinolu. Rozmaite problemy skórne, które dziś są dość popularnym zjawiskiem, wynikają często z niedoborów tego mikroelementu, ponieważ witamina A w znacznym stopniu odpowiada za właściwą kondycję skóry. Dodatkowo wpływa także na zdrowy wygląd włosów oraz paznokci. Bywa, że osoby z problemami w postaci trądziku i wyprysków skórnych, w ostrych przypadkach tej choroby, stosują przepisany przez lekarza lek, sprzedawany pod nazwą Izotek. Jest on niczym innym, jak syntetyczną pochodną witaminy A w dużym stężeniu. Dla Pań, które chciałyby w tym momencie wesprzeć stan swojej skóry poprzez suplementację witaminy A mamy jednak smutną wiadomość, gdyż pomimo faktu, że związek ten jest jednym z najsilniej wspierających odporność organizmu i poprawiających kondycję skóry, to jego nieumiejętna suplementacja może okazać się toksyczna. Należy więc pamiętać, iż przed podjęciem "samodzielnego" kroku, warto skonsultować się z lekarzem.

Co to jest witamina D?

Witamina D występuje w dwóch formach - D2 oraz D3 i ta druga interesuje nas najbardziej. Witamina D2 pochodzi ze źródeł rośliinnych, a nie zwierzęcych, tak jak w przypadku D3, przez co posiada niską biodostępność. Witamina D (D3), inaczej cholekarcyferol, to ta "słynna" witamina, o której nagminnie słyszy się w mediach, głównie za sprawą powszechnego jej niedoboru wśród ludności zamieszkującej naszą szerokość geograficzną, ale nie tylko. Także w krajach o wysokim, dobowym nasłonecznieniu przeprowadzono wiele badań, które wykazywały powszechny niedobór witaminy D. Jest to przede wszystkim wina nieodpowiedniej ekspozycji na światło słoneczne. Noszenie ubrań z rękawem i długich spodni zakrywa znaczną część ciała, nie pozwalając skórze wytworzyć i tym samym wchłonąć wystarczającej dawki tej witaminy. Jednorazowa dawka powinna w tym wypadku dochodzić nawet do ok. dziesięciu tysięcy jednostek. Kolejną kwestią jest czas ekspozycji na światło słoneczne, a więc wystawianie się na nie w takich porach dnia, w ktorych promienie mają największy potencjał do zsynezowania na naszej skórze witaminy D. Według. obecnej wiedzy najlepszym czasem jest okres pomiędzy godziną 10, a 15. Niestety jest to pora, w której ludzie przebywają przeważnie w pracy i nie mają możliwości skorzystania z dobrodziejstwa jakie daje słońce. Dodatkowo, zazwyczaj narażeni są na promieniowanie, które występuje w godzinach popołudniowych i nie jest do końca korzystne dla zdrowia. W takim wypadku, raz, że promienie nie powodują wytwarzania optymalnej ilości witaminy na naszej skórze, a dwa, że niosą ze sobą większy potencjał kancerogenny – zwiększając ryzyko powstawania nowotworów skóry.

Jak działa witamina D?

Przechodząc do najważniejszych funkcji, jakie witamina D3 pełni w organiźmie człowieka, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na układ kostny. Związek ten reguluje (wraz z witaminą K2) wchłanianie oraz dysponowanie wapniem w ustroju, warunkując odpowiedni wzrost oraz stan kości. Choroby takie jak krzywica - bardzo popularna u dzieci - są w głównej mierze wynikiem niedoboru witaminy D. Zatem odpowiednia jej ilość, to w pierwszej kolejności zdrowe kości i zęby. Nie powinno się jednak sprowadzać szerokiego spektrum działania cholekarcyferolu tylko do kości, ponieważ jest to związek, którego receptory znajdują się w wielu tkankach, a sama witamina odpowiada za transkrypcję ponad 200 genów. Bardzo efektywnie mobilizuje i wzmacnia układ odpornościowy, przeciwdziałając infekcjom wirusowym, bakteryjnym i grzybicznym. Ponadto wiele chorób autoimmunologicznych skorelowanych jest z niedoborem witaminy D, a z jej prozdrowotnego działania, korzyści czerpać mogą nawet osoby cierpiące na choroby przewlekłe – tj. cukrzyca typu II. Związek ten wyraźnie stymuluje produkcję insuliny przez trzustkę, stabilizując tym samym poziom cukru we krwi. Ostatnią z najważniejszych funkcji cholekarcyferolu jest pozytywny wpływ na układ nerwowy i pracę mięśni. Witamina D, między innymi poprzez kontrolę stężania wapnia we krwi, który jest konieczny w procesie przechodzenia impulsów nerwowych i skurczów mięśni, pozwala zachować "zdrowy umysł". Niejednokrotnie w okresie zimowym ludzie popadają w stany depresyjne, zaburzenia lękowe itp. Dużo rzadziej ma to miejsce w rejonach o ciepłym klimacie i większym dobowym nasłonecznieniu, gdzie poziomy witaminy D u ludności je zamieszkującej są znacznie wyższe. Nie bez powodu osobom z problemami natury psychicznej zaleca się wyjazd do ciepłych krajów.

Co to jest witamina E?

Witamina E, to podstawowy i zarazem jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy występujących w komórkach, a składa się na niego grupa dwóch organicznych związków - tokotrienole oraz tokoferole. Jako głowny antyoksydant, podobnie jak witamina C, bardzo często dodawany jest do produktów spożywczych. Dodatkowo związek ten nosi miano "witaminy młodości", bo podobnie jak witamina A, ma wyjątkowo korzystny wpływ na skórę. Tokotrienole i tokoferole z racji swojej długiej historii badawczej zostały dość dokładnie zbadane i opisane w literaturze medycznej.

Jak działą witamina E?

Tak jak już wspomnieliśmy, witamina E nosi miano "witaminy młodości" dzięki pozytywnemu wpływowi na skórę, opóźniając procesy stażenia, zwiększając elastyczność, nawilżenie i ogólną jej jakość. Równie często spotkać się można z drugim określeniem - "witamina płodności", a to za sprawą faktu, że związek ten wykazał w wielu badaniach efektywne rezultaty w zwalczniu niepłodności – głównie poprzez wpływ na prawidłową spermatogenezę u mężczyzn oraz owulację u kobiet. Kolejnym ciekawym działaniem witaminy E jest zwiększenie wrażliwości na promieniowanie UV, co za tym idzie wspomaganie utrzymania w organiźmie odpowiedniej ilości witaminy D. W celu zachowania zdrowego serca i naczyń krwionośnych witamina E jest niezbędnikiem, ponieważ wzmacnia i uelastycznia naczynia krwionośne, zmniejszając ryzyko wystąpienia zawału oraz dusznicy, a podana krótko po zawale, potrafi zmniejszyć obszar rozszerzania się uszkodzenia mięśnia sercowego. Dodatkowo dowiedziono, iż witamina ta hamuje rozwój miażdżycy i podobnie jak inne przeciwutleniacze chroni przed nowotworami. Anemicy także skorzystają na dobroczynnym działaniu witamy E, gdyż istotnie zmniejsza ona degradację krwinek czerwonych, ułatwiając im transport tlenu do wszystkich komórek organizmu. Tak jak reszta witamin rozpuszczanych w tłuszczach, witamina E wpływa pozytywnie na układ nerwowy, funkcjonowanie mózgu oraz wspiera nasz wzrok. Nieprawidłowy poziom witaminy E wiąże się z wieloma problemami, w tym chociażby bezpłodnością i zwiększoną podatnością na infekcje, czy nowotwory.

Witamina K

Witamina K należy do grupy związków, gdzie witaminę K1 stanowi filochinol, występujący przede wszystkim w produktach roślinnych i cechujący się niską biodostępnością, a witaminę K2 menachinon – o wiele aktywniejsza forma witaminy K znajdująca się w produktach pochodzenia zwierzęcego. Najwięcej uwagi należy zatem poświęcić witaminie K2. Ona, sama w sobie, również występuję w dwóch odmianach: MK-4, MK-7 (najlepiej przyswajalna forma). Wiedząc, że największą przewagę ma witamina K2 MK-7, to o jej odpowiednią podaż powinniśmy zadbać.

Działanie witaminy K2

To z czym przeważnie kojarzymy witaminę K, to krzepliwość krwi. Jest niezbędna do produkcji protrombiny w wątrobie (najważniejszego czynnika w procesie krzepnięcia krwi). Jeśli dana osoba cierpi na krwotoki, czy obwite miesiączki, może okazać się ona wyjątkowo pomocna. Witamina K2 wpływa także rewelacyjnie na kondycję naszego układu sercowo-naczyniowego, zmiejszając ryzyko zawału bądź udaru. Podobnie jak witamina D3, poprzez oddziaływanie na gospodarkę wapniową, wpływa pozytywnie na układ kostno-szkieletowy, przy czym trzeba uwzględnić jej niemalże nierozłączą synergię z witaminą D w tym kontekście. Posiada funkcję regulującą wychwytywanie wapnia przez kości przeciwdziałając odwapnianiu i osteoporozie. Dość powszechnie zdarza się, że posiadając wystarczającą ilość wapnia we krwi, mimo to cierpimy na różnego rodzaju doleglowości ze strony układu kostego jako skutek nieodpowiedniego przyswajania/dysponowania tym pierwiaskiem przez organizm. Niedobory witaminy K2 występują na szczęscie dość rzadko, a jej suplementację zaleca się głównie pomocniczo/ochronnie przy stosowaniu witaminy D3.

Czy suplementować witaminy rozpuszczalne w tłuszczach?

Kiedy suplementować witaminy ADEK? W gruncie rzeczy uzależnione powinno to być od decyzji lekarza, ponieważ witaminy liposomalne w przeciwieństwie do tych rozpuszczalnych w wodzie, nie są łatwo wydalane z moczem i kumulując się w naszym organiźmie w nadmiarze, mogą stać się dla nas toksyczne. Co prawda, na rynku mamy całą gamę suplementów zawierających witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i jak najbardziej możemy po nie sięgać. Ze wszystkich z nich, najpowszechniejszy jest obecnie niedobór witaminy D i tutaj statystyki są nieubłagane. Prawdopodobnie aż do 90% Polaków posiada niedobory tego cennego związku, dlatego szczególnie w okresie jesienno-zimowym suplementacja witaminą D3 jest wskazana praktycznie dla każdego. Należy natomiast uwzględnić, że branie samej witaminy D3, bez obecności K2, może okazać się szkodliwe, a więc najlepiej będzie wybrać produkt zawierający połączenie tych dwóch - D3+K2, i tutaj dochodzimy już do kwestii nierozłącznej "współpracy" witamin liposomalnych. Cholekarcyferol zwiększa wchłanianie wapnia z pożywienia, ale wiemy, że bez obecności witaminy K2 wapń ten nie trafi do kości, a do tkanek miękkich, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Nie powinno się na własną rękę przekraczać zalecanej dziennej dawki, dlatego stosując D3+K2 powinniśmy trzymać się tej zasady, a na pewno nie będziemy mieli się czego obawiać.

Dlaczego powinnismy przyjmować liposomalne witaminy razem, a nie oddzielnie?

Najlepszym rozwiązaniem byłoby przyjmowanie preparatu/suplementu zawierającego każdą z witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i jak najbardziej produkty takie są dostępne na rynku, zazwyczaj pod nazwą ADEK. Tak jak już zostało wspomniane, jeśli czujemy się osłabieni, mamy pogorszoną odporność i kiepskie samopoczucie, a na dodatek przechodzimy okres jesienno-zimowy, to bez wątpienia wskazane będzie uzupełnienie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Pomimo, że już z samego połączenia D3+K2 odczujemy wiele korzyści zdrowotnych, to najoptymalniejszym rozwiązaniem będzie przyjmowanie każdej z liposomalnych witamin A, D, E, K. Powodem tego jest fakt, że każdy z tych związków reguluje/wzmacnia bądź uzupełnia funkcje drugiego. Nie bez przyczyny witaminy te występują w pożywieniu wspólnie i w taki też sposób powinny być suplementowane, by po pierwsze uniknąć działań niepożądanych (np. toksyczne działanie witaminy D3 branej osobno), a po drugie zoptymalizować efekt prozdrowotny każdej z nich. Jeśli trzymamy się zalecanej dziennej dawki, nie powinniśmy obawiać się skutków ubocznych, jednakże zawsze najrozsądniejszym wyborem będzie uprzednia konsultacja z lekarzem.